Voorzichtig economisch optimisme bij Belgische CEO's, maar bezorgdheid over klimaatverandering neemt sterk toe

Maandag 17 januari 2022 - Nu we bijna twee jaar van de pandemie achter de rug hebben, lijkt de wereldeconomie zich hersteld te hebben van het dieptepunt van midden 2020. De 4.446 CEO's uit 89 landen, waaronder 46 Belgische CEO's, die deelnamen aan onze 25e jaarlijkse Global CEO Survey geven blijk van optimisme over de aanhoudende economische veerkracht. Toch zijn er bedreigingen, onzekerheden en spanningen in overvloed, waarbij cyberveiligheid, gezondheidsrisico's en klimaatverandering de belangrijkste bekommernissen zijn van Belgische CEO's (en CEO's wereldwijd). "We staan op een uniek kruispunt. Alleen moedige keuzes kunnen leiden tot positieve verandering voor de komende generaties", zegt Axel Smits, voorzitter van PwC België.

Voorzichtig optimisme over economische veerkracht

Nu we bijna twee jaar van de pandemie achter de rug hebben, is de wereldeconomie opgeveerd van het dieptepunt van midden 2020. Het IMF verwacht dat het mondiale bbp in 2022 met 4,9% zal groeien. Dat is minder dan de verwachte 5,9% groei in 2021, maar nog steeds sterk. Dit wordt weerspiegeld in de CEO Survey van dit jaar: 80% van de Belgische CEO's gelooft dat de wereldwijde economische groei in de komende 12 maanden zal verbeteren, wat vergelijkbaar is met vorig jaar (82%). 81% van de Belgische CEO's denkt dat de economische groei in België de komende 12 maanden zal verbeteren. Hun optimisme strekt zich ook uit tot hun eigen organisatie: 93% van de Belgische CEO's heeft vertrouwen in de vooruitzichten voor omzetgroei van hun eigen bedrijf in de komende 12 maanden en nog eens 91% spreekt zijn vertrouwen uit over deze vooruitzichten in de komende drie jaar.

De survey werd uitgevoerd tijdens COP26, waar de wereldleiders bijeenkwamen om te proberen de gevolgen van de klimaatverandering te voorkomen. Slechts twee weken nadat ons veldwerk was afgesloten, weerklonk het nieuws over de Omikron-variant over de hele wereld - wat nieuwe vragen opriep over het verloop van de pandemie en over het vermogen van de samenleving om de langzame klim naar een normale situatie voort te zetten.

Bedreigingen aan de horizon

De bedreigingen waarover CEO's zich de meeste zorgen maken en de impact die deze bedreigingen volgens hen op hun bedrijf zullen hebben in de komende 12 maanden, tonen aan dat leiders onder druk staan om topresultaten te boeken. Belgische CEO's maken zich de meeste zorgen over de mogelijkheid dat een cyberaanval (54%), gezondheidsrisico's (50%) of klimaatverandering (37%) de verwezenlijking van de groeivooruitzichten van hun bedrijf ondermijnen en over het potentieel van al deze bedreigingen om de omzetgroei te verstoren.

Wat de cyberrisico's betreft, vrezen de Belgische CEO's dat deze hun innovatievermogen (63%) in de komende 12 maanden zouden kunnen belemmeren. Tegelijkertijd blijven gezondheidsrisico's het bedrijfsleven ontwrichten: Belgische CEO's lijken zich aanzienlijk meer zorgen te maken over gezondheidsrisico's (50%) in vergelijking met het EU-gemiddelde (42%) en zeker in vergelijking met buurlanden Frankrijk (30%), Duitsland (31%) en Nederland (26%). Op de krappe vierde plaats op de lijst van bedreigingen staat de bezorgdheid van CEO's over macro-economische volatiliteit, waaronder schommelingen van het bbp, de werkloosheid en inflatie. Wat dit laatste betreft, zijn het vooral de energieprijzen die de inflatie naar historische niveaus stuwen.

Toenemende belangstelling voor ESG, maar strategie blijft gebaseerd op bedrijfseconomische criteria

Ondanks de toenemende belangstelling voor ESG - milieu, sociale zaken en goed bestuur - wordt de strategie nog steeds in de eerste plaats bepaald door zakelijke cijfers. Hoewel de extreme bezorgdheid van Belgische CEO's over klimaatverandering het afgelopen jaar met negen procentpunten is gestegen (28% vorig jaar), toont de enquête aan dat er meer vooruitgang moet worden geboekt om de wereldwijde klimaatdoelstellingen te halen, aangezien slechts 28% van de organisaties van Belgische CEO's netto-nulverbintenissen zijn aangegaan, meer dan het EU-gemiddelde (23%) en het wereldgemiddelde (22%). Zeer weinig CEO's vermijden verplichtingen uit de overtuiging dat hun stakeholders (intern en extern) niets om klimaatverandering geven, of omdat ze het zich niet konden veroorloven om het te doen. Dat is consistent met het perspectief van CEO's die netto-nulverbintenissen zijn aangegaan: voldoen aan de verwachtingen van de klant was de tweede motivator die door CEO's werd genoemd, na hun algemene wens om de risico's van de klimaatverandering te beperken deed het beter. Een belangrijke belemmering om engagementen aan te gaan, is dat ze onzeker zijn over hoe decarbonisatie te meten en te beheren (55%).

Wat de mensen betreft, is de aandacht nog steeds meer op de korte termijn gericht. CEO’s associëren het vermogen om talent aan te trekken en te behouden nog steeds vooral met (het inperken van) gezondheidsrisico's (62%) en sociale ongelijkheid (69%). De meeste CEO's hebben doelstellingen met betrekking tot klantentevredenheid (76%), betrokkenheid van werknemers (70%), en automatisering of digitalisering (61%) in hun langetermijnstrategie opgenomen, allemaal niet-financiële resultaten die verweven zijn met de dagelijkse bedrijfsprestaties. Veel minder sterk vertegenwoordigd in strategieën en compensaties zijn doelstellingen met betrekking tot de uitstoot van broeikasgassen (57%) en de vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in het personeelsbestand (48%) of raciale en etnische diversiteit (26%).

"In de 25 jaar dat de Global CEO Survey bestaat, hebben we CEO's uitdagingen zien aangaan, van het uiteenspatten van de dot-com zeepbel tot de wereldwijde financiële crisis. Vandaag stellen nieuwe uitdagingen, zoals de wereldwijde pandemie en de klimaatverandering, CEO's op de proef als nooit tevoren. Toch zien we, ongeacht het probleem of het jaar, één constante: het fundamentele belang van het scheppen van vertrouwen.

Snelle vooruitgang op al deze uitdagingen dat enkel door bedrijven wordt gestuurd lijkt onwaarschijnlijk zonder systeembrede verandering. Het herstel van vertrouwen zal cruciaal zijn binnen deze verandering en zal een opportuniteit creëren om positieve verandering te versnellen. Toch ligt er ook een enorme kans voor ons om de ontwrichting te gebruiken om de economie fundamenteel te herstructureren.

We staan op een uniek kruispunt. Alleen moedige keuzes kunnen leiden tot positieve veranderingen voor de komende generaties. Als we ons land willen voorbereiden op de uitdagingen van de toekomst, hebben we een langetermijnvisie voor ons land nodig met een overtuigend verhaal dat ons vooruit helpt. We kunnen ervoor kiezen ons te richten op de kansen die voor ons liggen, onze eigen hoge verwachtingen waar te maken en samen te werken aan een betere toekomst", besluit Axel Smits.

Over de 25ste CEO Survey

PwC ondervroeg 4.446 CEO's in 89 landen en gebieden in oktober en november van 2021, waaronder 46 CEO's in België. De wereldwijde en regionale cijfers in dit rapport zijn proportioneel gewogen ten opzichte van het nominale BBP van het land of de regio om ervoor te zorgen dat de standpunten van CEO's representatief zijn voor alle belangrijke regio's. De cijfers op sector- en landniveau zijn gebaseerd op ongewogen gegevens van de volledige steekproef van 4.446 CEO's. Meer details per regio, land en sector zijn op aanvraag verkrijgbaar. Vierennegentig procent van de interviews is online afgenomen en 6% per post, telefonisch of face-to-face. Alle kwantitatieve interviews zijn op vertrouwelijke basis afgenomen.