Positief sentiment in Europese vastgoed groeit, terwijl uitdagingen blijven door onzeker geopolitiek en economisch klimaat, zeggen ULI & PwC

Londen, 05 november 2024. De vooruitzichten voor de Europese vastgoedmarkt zijn voorzichtig optimistisch ondanks toenemende geopolitieke onzekerheid en zorgen over economische groei, waarbij Londen, Madrid en Parijs naar voren komen als uitblinkers, volgens een nieuw rapport van PwC en het Urban Land Institute (ULI).

Emerging Trends in Real Estate® Europe 2025 schetst hoe marktspelers geloven dat een nieuwe norm ontstaat nu waarderingen zijn gedaald en rentetarieven enigszins voorspelbaar zijn geworden in een markt die wordt gekenmerkt door hogere inflatie, rentetarieven en geopolitieke en economische onzekerheden.

Dit leidde ertoe dat meer dan 80% van de ondervraagden verwacht dat het bedrijfsvertrouwen en de winsten in 2025 hetzelfde blijven of stijgen, waarbij ongeveer de helft voorspelt dat beide zullen toenemen.

Echter, er zijn sterke kanttekeningen bij dit algemene optimisme, en het sentiment blijft vertroebeld onder de 1.143 respondenten. Naast zorgen over economische groei, zijn er angsten voor toenemende geopolitieke onzekerheid, waarbij 85% politieke instabiliteit noemt (tegenover 74% het jaar ervoor) en 83% de conflicten in Europa en het Midden-Oosten als bronnen van aanzienlijke volatiliteit.

Er is erkenning dat het Europese vastgoedgevoel in grote mate nog steeds wordt beïnvloed door rentebeleid in de VS en thuis en de verschuivende politieke orde in Azië. Met een drie- tot vijfjaarsperspectief geloven sommige leiders dat herstel langer kan duren dan experts eerder hadden voorspeld.

Europese en wereldwijde economische groei behoren tot de belangrijkste zakelijke zorgen voor 2025, met respectievelijk 77% en 62% die “zeer bezorgd” of “enigszins bezorgd” zijn over deze factoren. ​

Lisette van Doorn, CEO, ULI Europe, merkt op: “Het rapport van dit jaar houdt een spiegel voor aan een industrie die, ondanks het broodnodige optimisme na de afgelopen drie jaar, nog steeds geconfronteerd wordt met een complexe en volatiele omgeving waarin kwetsbare groeivooruitzichten en geopolitieke turbulentie naar verwachting het bedrijfsvertrouwen blijven beïnvloeden en of spelers in staat zullen zijn de opkomende kansen te benutten.”

Gareth Lewis, Director, PwC, voegt toe: “In een nieuwe norm van hogere rentetarieven is het modewoord 'operationeel' vastgoed als route om waarde te creëren. Dit legt een groot deel van de last van het realiseren van groeiveronderstellingen op de schouders van huurders en hun vermogen om die huurverhogingen die de investeringsmodellen ondersteunen te doorstaan. Dit kan de verhoogde zorgen verklaren die we hebben gezien in het onderzoek van dit jaar over economische groei, Europese concurrentiekracht en veranderende vraag van huurders.” ​

Naast een onzeker geopolitiek en economisch landschap blijven er vastgoedkwesties die de ontwikkeling belemmeren, onder meer de impact van toegenomen regelgeving, die met 74% nu de belangrijkste vastgoedzorg in EMEA is, en de bouwkosten en beschikbaarheid van middelen, met 70% de tweede zorg. ​ ​

Emerging Trends in Real Estate® Europe 2025 onthult ook dat verminderde vraag van huurders een probleem blijft voor 44% van de ondervraagden, hoewel dat is gedaald van 48% vorig jaar, en 42% van de respondenten verwachten nog steeds uitdagingen voor de markten voor huurders, zelfs na een herstelfase van drie tot vijf jaar.

De enquête van dit jaar benadrukt dat ESG een van de meest significante uitdagingen blijft voor vastgoed op zowel korte als lange termijn, met meer dan 70% van de respondenten die zich zorgen maken over milieukwesties in 2025, en 72% die dit als een probleem voor de komende vijf jaar beschouwen. Velen gaven toe moeite te hebben om concurrerende milieukwesties bovenaan de agenda te houden, en de enquête-interviews onthullen ook een zekere mate van 'pushback' in de industrie ten aanzien van ESG.

Andere actuele topics omvatten kunstmatige intelligentie (AI), waarbij bijna de helft van de ondervraagden of hun bedrijven het afgelopen jaar AI hebben gebruikt. De overgrote meerderheid verwacht dat AI en machine learning een impact zullen hebben op alle gebieden van vastgoed in de komende vijf jaar.

Digitale risico's vormen echter ook een belangrijke zorg voor de industrie, met 59% van de respondenten die cyberbeveiliging als een topzorg beschouwen, wat op de vierde plaats komt, met digitale transformatie (42%) en AI (35%) ook onder de belangrijkste zorgen van de industrie. Over een periode van vijf jaar stijgt dit risico als prioriteit bij 63%, en wordt het de op een na belangrijkste zakelijke kwestie.

De beschikbaarheid van kapitaal blijft cruciaal in een vastgoedmarkt waar de interesse van investeerders gedempt is door wereldwijde onzekerheid, de realiteit van een nieuwe “economische norm” en de evoluerende behoeften van vastgoedhuurders. Ondanks waardedalingen in vastgoed blijven veel institutionele investeerders worstelen met het noemereffect rond tragere herwaardering van vastgoed, wat verdere investeringsmogelijkheden kan belemmeren. Er is ook een gevoel onder de respondenten dat vastgoedinvesteringen over het algemeen nog steeds hun waarde moeten bewijzen naast andere veiligere activaklassen zoals langlopende obligaties.

Onder de sectoren om op te letten, worden datacenters gerangschikt als eerste in de algehele investerings- en ontwikkelingsvooruitzichten voor Europees vastgoed, gevolgd door nieuwe energie-infrastructuur, studentenhuisvesting en logistiek. Dit weerspiegelt dat investeerders zich blijven richten op grote trends zoals demografie, digitalisering en decarbonisatie, en een vastgoedindustrie die nieuwe horizonten wil verkennen. Gebrek aan geschikt aanbod blijft echter een probleem voor veel sectoren, waaronder logistiek, opslag en verschillende vormen van huisvesting, en sommigen zijn bezorgd dat prijzen worden opgeblazen door te optimistische groeiveronderstellingen. Tot slot blijven de vooruitzichten voor kantoor- en winkelvastgoedinvesteringen gematigd na voortdurende voorzichtigheid omtrent de impact van structurele veranderingen.

Londen en Parijs blijven de Europese vastgoedinvesteringen domineren, en staan respectievelijk op de eerste en derde plaats voor de algemene vooruitzichten voor 2025. Londen behoudt de toppositie voor het vierde opeenvolgende jaar, en ondanks een daling naar de derde plaats, blijft Parijs een sterke markt, gesteund door investeringen gedreven door de Olympische Spelen en geplande grote infrastructuurprojecten. In de eerste negen maanden van 2024 waren deze twee steden samen goed voor 11% van de totale Europese transactievolumes, of ongeveer €14 miljard aan investeringen, volgens gegevens van MSCI. De opkomst van Madrid naar de tweede plaats benadrukt de aantrekkingskracht van sterke macro-economische factoren en de kwaliteit van leven.

Elders in de top tien zijn de Duitse steden München (5), Frankfurt (8) en Hamburg (9) allemaal gestegen in de rangschikking, terwijl Berlijn (4) zijn positie handhaaft. Daarnaast is Lissabon (10) twee plaatsen gezakt, hoewel Milaan (7) en Amsterdam (6) beide sterke posities hebben veiliggesteld.

Tot slot, hoewel fysieke klimaatrisico's en de overgang van vastgoed naar netto-nul koolstofemissies eerder terugkerende kwesties zijn geweest, onderzoekt het rapport van dit jaar ook de verstrekkende implicaties voor vastgoedverzekeringen en -financiering van deze tweeledige uitdagingen.

Nu vastgoed wordt geconfronteerd met verhoogde risico's door de toenemende frequentie en ernst van extreme weersomstandigheden naast de overgang naar netto-nul, wordt de impact op de industrie duidelijker in termen van financiële kosten en bedrijfsinterruptie, en bijna tweederde van de respondenten verwachten een stijging van de verzekeringskosten in de komende vijf jaar. Hoewel de kwesties rond de verzekering en financiering van vastgoed inzake klimaatrisico's algemeen worden erkend, toont het rapport dat de huidige niveaus van bewustzijn en samenwerking in de industrie niet overeenkomen met de omvang en urgentie van de uitdaging.

Jean-Baptiste Deschryver, PwC EMEA Real Estate Leader, merkt op: “Hoewel geopolitieke en economische onzekerheden de discussies blijven domineren, is het bemoedigend om een gevoel van voorzichtig optimisme te zien terugkeren naar de Europese vastgoedmarkt. Binnen dit kader moet de industrie zich echter aanpassen aan aanzienlijke uitdagingen, van voortdurende instabiliteit en regelgevende lasten tot ESG-eisen en de opkomst van digitale risico's. Succes zal toebehoren aan degenen die zich kunnen aanpassen, innoveren en nieuwe technologieën en duurzame praktijken omarmen.”

---

Over het Urban Land Institute

Het Urban Land Institute is een non-profit onderwijs- en onderzoeksinstituut dat wordt ondersteund door zijn leden. Zijn missie is om de toekomst van de gebouwde omgeving vorm te geven voor een transformerende impact in gemeenschappen wereldwijd. Opgericht in 1936, het instituut heeft meer dan 48.000 leden wereldwijd die alle aspecten van landgebruik en ontwikkelingsdisciplines vertegenwoordigen. In Europa heeft ULI bijna 5.500 leden verspreid over 15 Nationale Raden.

Voor meer informatie over ULI, bezoek https://europe.uli.org

Over de vastgoedpraktijk van PwC

PwC's vastgoedpraktijk ondersteunt vastgoedbeleggingsadviseurs, vastgoedbeleggingsfondsen, openbare en particuliere vastgoedinvesteerders, bedrijven en vastgoedbeheerfondsen bij het ontwikkelen van vastgoedstrategieën; het evalueren van acquisities en desinvesteringen; en het taxeren en waarderen van vastgoed. Het wereldwijde netwerk van toegewijde vastgoedprofessionals stelt PwC in staat om voor haar klanten de meest gekwalificeerde en geschikte teams van specialisten samen te stellen op het gebied van kapitaalmarkten, systeemanalyse en -implementatie, onderzoek, boekhouding en belasting.

Perscontact

Kasper Demol – kasper.demol@pwc.com – +32 472 586 376

Over PwC

PwC wil bijdragen aan het vertrouwen in de maatschappij en aan het oplossen van belangrijke problemen – dat is ons doel. PwC-firma's vormen een netwerk van firma's in 151 landen met meer dan 364.000 medewerkers die zich engageren tot het leveren van kwaliteit in audit-, fiscale en adviesdiensten. Laat ons weten wat u belangrijk vindt en lees meer over ons op www.pwc.com.

'PwC' verwijst naar het PwC-netwerk en/of een of meer firma’s die er deel van uitmaken. Elke firma is een afzonderlijke juridische entiteit. Zie www.pwc.com/structure voor meer gedetailleerde informatie hierover.

© 2024 PwC. Alle rechten voorbehouden.