Consument niet te verleiden tot delen van persoonlijke betaaldata

Dinsdag 19 november 2019 - Bijna een jaar na de inwerkingtreding van de Europese betaalrichtlijn PSD2, blijkt een ‘open banksysteem’, waarbij bedrijven toegang krijgen tot betaalgegevens van consumenten, nog veraf. Slechts 20% van de Europese consumenten is bereid hun betaalgegevens te delen om beroep te kunnen op andere diensten of aanbiedingen. Als ze dan toch overstag gaan, worden fintechs zoals N26, Revolut of Bunq of de datagiganten zoals Google en Facebook het minst vertrouwd. De voorkeur gaat uit naar de eigen bank. Dat blijkt uit een studie van Strategy&, PwC's strategische adviestak.

Sinds de financiële crisis van 2008 is er een golf aan innovatie die ervoor heeft gezorgd dat traditionele banken nu moeten concurreren met nieuwe spelers, zoals fintechbedrijven. Sinds de herziene Europese richtlijn over betaaldiensten (Payment Services Directive of PSD2) doet Open banking ook in Europa zijn intrede, dat er op gericht is de financiële sector te transformeren in een open systeem waarbij consumenten kunnen kiezen van welke speler ze welk product of dienst afnemen op basis van de beste klantenervaring. Voor Europese consumenten is de weg richting zo’n open banksysteem nog lang, zo toont het onderzoek van Strategy& aan.

Consument wil niet in portemonnee laten kijken

Opvallend is dat banken de bereidheid om betaalgegevens te delen flink overschatten, zo blijkt uit het onderzoek. Financiële professionals denken dat maar liefst 93% van de consumenten in Europa wel betaaldata wil delen. Als je het aan de consumenten zelf vraagt, blijkt slechts 20% bereid dat te doen – mits het om een vertrouwd bedrijf gaat en/of het delen van de gegevens aantrekkelijke voordelen oplevert. 58% geeft zelfs aan absoluut geen interesse te hebben in het delen van welke financiële gegevens ook.

“Het verschil tussen wat de professional denkt en de consument wil, kan bijna niet groter zijn. Dit geeft aan dat een volwassen ‘open banking’ systeem in Europa nog ver weg is. Voorlopig verwachten we nog niet meteen een ‘big bang’ op de Belgische financiële markt. De consument heeft moeite om de vele voordelen van zo’n open banksysteem te zien. Het grootste struikelblok is hun bezorgdheid rond veiligheid. Toch heeft het streven naar zo’n open banksysteem het financieel landschap in Europa alvast drastisch hertekend. Zo werd eerder deze maand bekend gemaakt dat 20 Europese banken samen werken aan een pan-Europees betalingssysteem (PEPSI). Steeds meer banken, in België én in Europa, zetten in op digitale innovatie en gaan de samenwerking aan met niet-traditionele spelers, zoals fintechs en databedrijven”. legt Fernand Dimidschstein, Partner van Strategy& uit.

Helft consumenten blijft vasthouden aan cash

In Europa blijft cash nog steeds koning: maar liefst 47% geeft de voorkeur aan cash geld voor hun dagelijkse betalingen. De redenen zijn vooral praktisch: ze hebben enkel cash beschikbaar (37%) of gebruiken contant geld uit gebruiksgemak (29%).

Ook de Belgische consument gelooft niet meteen in een cashloze samenleving. Uit de recente studie ​ ‘Mobile Payments 2019’ van PwC bleek dat 95% van de Belgische consumenten denkt dat cash in de komende vijf jaar nog steeds courant gebruikt zal worden. Wel staan de Belgen open voor nieuwe betalingsmiddelen zoals mobiele betalingen. Zo blijkt dat mobiel betalen in België al veel wordt gebruikt, met een gebruikspercentage van 47%. Dit is ongeveer evenveel als in Nederland (51%) en aanzienlijk meer dan in landen als Duitsland (25%), Oostenrijk (32%) en Zwitserland (35%). Het gebruik van smartphonebetalingen in België zal naar verwachting de komende vijf jaar stijgen tot maar liefst 68%. Toch blijft zo’n 30% van de Belgen bezorgd over databescherming bij mobiele betalingen.

Vertrouwen in banken als motor voor open banking

Betaaldata delen blijkt nergens in Europa echt een populair idee. Twee derde van de Europese consumenten wil zelfs niemand toegang geven tot hun persoonlijke informatie. De meest betrouwbare instanties voor het uitwisselen van gegevens zijn de traditionele banken (21%), gevolgd door externe betalingsdienstaanbieders (11%). Opvallend is dat maar 4% van de consumenten vertrouwen heeft in fintechs, en maar 7% vertrouwt de internetgiganten.

We zien een gelijkaardige situatie in België. Meer dan negen van de tien klanten in België vindt hun lokale bank een erkende, betrouwbare en competente bank. 88% van de Belgen gebruikt graag de producten en diensten van hun lokale bankkantoor en 67% vertrouwt ook hun lokale bank.

“Deze cijfers geven aan dat de consument uiteindelijk de eigen bank toch het meest vertrouwt met persoonlijke data. Open Banking kan alleen werkelijkheid worden als banken de wensen van hun klanten radicaal vooropstellen in hun dienstenaanbod. Dat het vertrouwen in banken groter is dan in fintechs of databedrijven is mogelijks een kans om een sterk Europees betalingsmodel te creëren. ​ Banken kunnen het verschil maken door technologie in te zetten om digitale betalingen net zo eenvoudig en transparant te maken als betalen met cash geld”, aldus Fernand Dimidschstein, Partner van Strategy&.