Familiebedrijven wekken vertrouwen op en zijn veerkrachtig;extra focus op digitalisering en ESG-waarden welkom

Donderdag 25 februari 2021 – In een jaar waarin bedrijven moesten transformeren om te kunnen blijven inspelen op de behoeften van de maatschappij en het milieu, dreigen familiebedrijven achterop te raken. Dat blijkt uit de 10e Global Family Business Survey die PwC uitvoerde bij 2801 eigenaars van familiebedrijven. Uit de resultaten blijkt dat het niet meer volstaat om te vertrouwen op waarden en 'het verleden' voor de vooruitgang van een bedrijf. Het familiebedrijf van de toekomst moet duurzaam succes op andere manieren zien veilig te stellen: via een versnelde digitale transformatie, nieuwe duurzaamheidsprioriteiten en een professioneel familiaal bestuur.

De meerderheid van de familiebedrijven vindt van zichzelf dat het een verantwoordelijkheid draagt ten opzichte van de maatschappij. Globaal gezien houdt meer dan 80% zich actief bezig met maatschappelijk verantwoorde activiteiten, en 71% trachtte tijdens de pandemie zo veel mogelijk van zijn medewerkers te behouden. Maar hoewel ruim de helft (56%) van de Europese respondenten aangeeft duurzaamheid hoog in het vaandel te dragen, behoort dat bij amper 47% de komende twee jaar tot de topprioriteiten. Dat lijkt niet het gevolg te zijn van een economisch pessimisme – minder dan de helft van de Europese respondenten (47%) verwacht ondanks de pandemie een verkoopafname en 25% verwacht zelfs een verkooptoename. Globaal gezien zijn de respondenten optimistisch over de veerkracht van hun bedrijf, waarbij 64% verwacht in 2021 te kunnen groeien, en 86% verwacht een groei in 2022.

Diversificatie en betere digitale vaardigheden zijn topprioriteiten

De terughoudendheid om duurzaamheid in de armen te sluiten is een van de weinige voorbeelden die aantonen dat familiebedrijven worden gehinderd door hun eigen onafhankelijkheid. Beursgenoteerde bedrijven voelen de toenemende druk wat betreft het duurzaamheidsthema van hun klanten, geldschieters, aandeelhouders en werknemers. Op de Europese markten, die een toonaangevende rol spelen op het vlak van ESG, wijst de analyse van PwC erop dat ESG-activa tegen 2025 goed zullen zijn voor 41 tot 57% van alle beleggingsfondsen. Meer dan 75% van de Europese institutionele investeerders die PwC dit jaar ondervroeg, gaf aan om de komende twee jaar te willen stoppen met het aankopen van Europese niet-ESG-producten. Familiebedrijven zijn enigszins gevrijwaard van de investeerdersdruk die openbare ondernemingen er momenteel toe aanzetten om ESG centraal te stellen in hun langetermijnplannen voor commercieel succes.

“Het is duidelijk dat familiebedrijven een doorgedreven engagement hebben met een ruimer maatschappelijk doel. Maar de druk van alle stakeholders neemt toe om een zinvolle impact op duurzaamheid en bredere ESG-thema's aan de dag te leggen”, licht Griet Helsen, partner bij PwC Belgium toe. “Dit onderzoek toont aan dat veel familiebedrijven er een eerder traditionele benadering van maatschappelijk engagement op na houden. Toch moeten ze zich aanpassen aan de veranderende verwachtingen. Doen ze dat niet, dan creëren ze voor zichzelf een risico. Het gaat daarbij dan niet louter om het verklaren zich maatschappelijk te willen engageren. Ze moeten zich zinvolle doelen stellen en daarvan ook rekening geven. Op die manier bewijzen ze hun waarden en maatschappelijke doelen ernstig te nemen en oprecht te willen meehelpen aan de betere wederopbouw van de economie en maatschappij.”

Het onderzoek suggereert ook dat familiebedrijven de pandemie relatief goed hebben verteerd. Maar hoewel 80% van de familiebedrijven zich globaal gezien aan de COVID-19-pandemie heeft aangepast door zijn werknemers thuis te laten werken, rezen er ook twijfels over hun algemene capaciteit op het vlak van de digitale transformatie. In Europa geeft 57% van de respondenten aan dat hun digitale vaardigheden niet sterk waren, en bijna een kwart (23%) stelde dat dat geen prioriteit was.

“Het is zorgwekkend dat familiebedrijven achterop beginnen te hinken. Het is duidelijk bewezen ​ dat sterke digitale vaardigheden wel degelijk renderen”, aldus Philippe Vyncke, partner bij PwC Belgium. “Digitalisering biedt toegang tot betrouwbare en tijdige gegevens die het besluitvormingsproces vergemakkelijken. Dat vertaalt zich op zijn beurt in een grotere wendbaarheid en betere prestaties, en in meer transparantie in het delen van informatie met de andere familieleden. Sterke digitale vaardigheden gaan hand in hand met een groter enthousiasme voor duurzaamheid: op globaal vlak heeft 51% van die familiebedrijven een uitgewerkte en transparante duurzaamheidsstrategie die alle beslissingen onderbouwt, tegenover anders 29%.”

De “governance gap”

In moeilijke tijden is herstel gebaseerd op de sterke fundamentele grondbeginselen die aan de basis liggen van familiebedrijven – het belang van waarden, langetermijndenken, weldoordachte kredietspeculatie. Dat zagen we al in 2009 toen familiebedrijven na de financiële crisis weer opveerden en in een volledig aan duigen liggende wereldeconomie opnieuw kansen wisten te creëren. En ook in het post-COVID-19-tijdperk zullen we dat opnieuw zien gebeuren: familiebedrijven wekken nu eenmaal meer vertrouwen dan andere instellingen en leiders. In deEdelman 2020 Trust Barometer gaf 67% van de respondenten aan vertrouwen te hebben in familiebedrijven, tegenover 58% in beursgenoteerde bedrijven en 52% in overheidsbedrijven.

Familiebedrijven scoren dus goed op het vlak van vertrouwen, transparantie en communicatie, maar het onderzoek toont ook het belang aan van een professionele governancestructuur. Hoewel globaal genomen 79% aangeeft een of andere vorm van governanceprocedures of beleidsmaatregelen te hanteren, dalen die cijfers drastisch voor belangrijke thema's: in Europa zegt maar een op drie familiebedrijven over een familieprotocol te beschikken en minder dan de helft (47%) heeft een aandeelhoudersovereenkomst of testament (43%).

“Familiale harmonie mag nooit als vanzelfsprekend worden beschouwd – er moet voortdurend aan gewerkt en voor gepland worden, met dezelfde focus en professionele toewijding die ook geldt voor de zakelijke strategie en operationele beslissingen”, verklaart Griet Helsen, partner bij PwC Belgium. “Volgens het Family Business Network zijn familiebedrijven in België goed voor 45% van de totale werkgelegenheid en voor 33% van het bbp. Het is dus van vitaal belang dat zij ervoor zorgen dat ze beschikken over formele procedures die instaan voor de stabiliteit en continuïteit op lange termijn. Het professionaliseren van het bestuur in familiebedrijven is een complex maar essentieel gebeuren. Bij gebrek daaraan kunnen er conflicten en rivaliteiten ontstaan die het management demotiveren, afleiden van de juiste prioriteiten en verhinderen dat de juiste talenten worden aangeworven. Het kan zelfs zo ver gaan dat de familie in het slechtste geval de controle over zijn eigen bedrijf verliest als bepaalde aandeelhouders beslissen om eruit te stappen.”

Over de Global Family Business Survey van PwC

De Family Business Survey is een globaal marktonderzoek bij bedrijfseigenaars en -directeurs. De omzet van de deelnemende bedrijven varieert van minder dan 5 miljoen USD tot meer dan 6 miljard USD. De bedoeling van het onderzoek is om inzicht te krijgen in hoe familiebedrijven tegenover de belangrijkste bedrijfsthema's staan. Het verslag is gebaseerd op 2801 interviews die tussen 5 oktober 2020 en 11 december 2020 werden afgenomen bij directeurs en beslissingsnemers van familiebedrijven in 87 landen. In Europa waren er 1061 deelnemers.

Lees de Global Family Business Survey van PwC voor meer informatie.

Contact

Erik Oosthuizen

erik.oosthuizen@pwc.com ​
​0474 56 42 76

www.pwc.com